Przewodnik turystyczny - praca czy hobby?

3 dni temu obchodziliśmy Światowy Dzień Przewodnika Turystycznego. Pomyślałam, że dobry to pomysł, by uchylić rąbka tajemnicy naszego zawodu.

Pytam znajomych: z czym kojarzy Ci się przewodnik? Odpowiedź: z przewodzeniem prądu. 

Przewodnik turystyczny: ze starszym panem w czerwonym polarze i dużą liczbą odznak, brzęczących z każdym ruchem. 

Temat rozległy, więc pewnie nie wyczerpię wątków. Będę się jednak starać dać Wam dużą porcję wiedzy opartej o własne doświadczenie. 

Na początek mem w znanej konwencji. Z tych wszystkich opcji najbardziej rozśmieszyła mnie "what I think I do" :). 

Mem o pracy przewodnika turystycznego 

Przewodnik turystyczny - kim jest? 

Bardzo często przewodnik jest mylony z pilotem wycieczek. Nie chciałabym się zagłębiać w definicje i rozbudowane opisy zawodów. Fakt jest taki, że te dwie pokrewne profesje często się nakładają. Jako przewodnik opiekujesz się grupą turystyczną na czas ich pobytu w mieście czy regionie. Jeśli jednak nie mają innego opiekuna to w praktyce przejmujesz także rolę ich pilota. Pracę przewodnika turystycznego możemy podzielić na 3 kategorie: 

- górski (jedyny, który musi mieć państwowe uprawnienia). O przewodnikach górskich nie napiszę tu nic więcej, bo jestem dziewczyną z nizin ;) 

- terenowy/ regionalny - jeździ z turystami po regionie i szlakach np. Szlaku Piastowskim. Może też odwiedzać dzikie ostępy i chęchy. Kto co lubi. Ważne jest to, by nie zgubił siebie i grupy. 

- miejski i obiektowy - chodzi i opowiada turystom o mieście, do którego przyjechali lub o obiekcie, który odwiedzają. 

Przewodnik turystyczny - co trzeba zrobić, by nim zostać?

Przewodnik Bartek, zdobył uprawnienia na Szlak Piastowski i  teren kujawsko - pomorskiego

Jakie warunki trzeba spełniać, żeby zostać się przewodnikiem po mieście czy regionie? Zasadniczo żadnych. Możesz zacząć oprowadzać jutro, albo nawet dziś. Od kilku lat zawód przewodnika miejskiego i terenowego (obejmował zakres województwa lub np. Ziemi Kłodzkiej) nie jest zawodem regulowanym. To oznacza, że wykonywać go może każdy, komu taką pracę powierzy klient lub zleceniodawca. 1 stycznia 2014 weszła w życie deregulacja i od tego dnia zarówno w Krakowie jak i w Bydgoszczy przewodnikiem może być każdy, dosłownie. Miał zadziać się armagedon. Miało dojść do przewrotu. W efekcie nie było nawet większego tąpnięcia. Cofnijmy się zatem do przekonań i "strachów", jakie zajmowały branżę w 2013 roku: 

Nie będzie pracy dla licencjonowanych przewodników, bo ich miejsce zajmą laicy, którzy mają małą wiedzę merytoryczną lub co gorsza, wcale jej nie mają 

Kursy dla przewodników turystycznych nie będą organizowane, bo nie będzie na nie naboru i chętnych 

Rynek zaleje fala samozwańczych wyjadaczy, którzy oprowadzą za przysłowiową kawę, więc stawki spadną „na łeb na szyję”. 

Co rzeczywiście się stało:

W Krakowie w tym samym czasie więcej pojawiło się tzw. free walking tours. To stało się „realnym” zagrożeniem regularnej branży w miastach takich jak Warszawa czy Kraków. Przewodnicy oprowadzający za darmo w rzeczywistości nie odprowadzają podatku, bo jedyne co dostają to darowizna od turysty. Interesuje Was free walking tours? Jeszcze o tym opowiem. 

Praca dla licencjonowanych przewodników jest i będzie nadal, gdyż statystyki pokazują, że turystów w naszym kraju przybywa. I to zarówno w Krakowie, jak i w Bydgoszczy. 

Kursy dla przewodników turystycznych są organizowane i to po kilka w mieście. Niezależne firmy, ale tez stowarzyszenia wzięły się za certyfikowanie przyszłej kadry na władnych zasadach. Zanim wybierzesz się na kurs warto zadać sobie trud i poszukać opinii na jego temat. 

Oprowadzanie po Bydgoszczy 

Przewodnik turystyczny - podstawowe kryteria, które powinieneś spełniać, aby wykonywać zawód przewodnika. 

Jeśliby czytać definicję i zagłębiać się w podręczniki do turystyki, to możemy wynotować sobie takie podstawowe cechy i umiejętności przewodnika turystycznego: 

- lubi kontakt z ludźmi,

- lubi pomagać innym, 

- jest asertywny, ale grzeczny, 

- ma stosowną wiedzę, 

- jest punktualny i poukładany, zorganizowany i przezorny. 

Jeśli myślisz o pracy przewodnika to odpowiedz sobie na takie pytania: 

Czy lubię pracę z ludźmi? Praca przewodnika turystycznego to praca z ludźmi. Jeśli Cię denerwują ludzkie przywary i słabości to lepiej odpuść. Na wycieczce jeszcze bardziej wychodzą z ludzi dziwne zachowania, przyzwyczajenia, fobie. 

Dlaczego chcę to robić? Co w tej pracy mi się podoba? Odpowiem za siebie: uwielbiam swoje miasto i chcę je pokazywać turystom. A do tego kocham gadać. I tu mogę sobie pogadać :) 

Czy masz donośny głos? Ja mam, ale jeśli nie masz to oczywiście nie jest koniec świata. Dziś ogólnodostępne są wzmacniacze głosu oraz zestawy typu tour guide (odbiorniki i słuchawki indywidualne dla każdego turysty, w niektórych miastach nie można już bez nich oprowadzać). 

Czy masz wady wymowy, przez które możesz brzmieć niezrozumiale? Niestety, wiele osób zapomina o tym, ze przewodnik powinien mówić wyraźnie. Sama często spotykam przewodników, którzy coś tam marudzą pod nosem jakby mówili do siebie. Ten punkt jest naprawdę bardzo ważny. 

Czy wstydzisz się mówić do ludzi? Czy lubisz wystąpienia publiczne? Jeśli peszy Cię praca przed tłumem to zdecydowanie przemyśl swoje ambicje zostania przewodnikiem. Pocieszające jest to, że znam wielu, których to przerażało, a teraz świetnie sobie radzą! Wystarczy dużo ćwiczeń i praktyki. 

Czy nieprzewidziane okoliczności wywołują u Ciebie duży stres? Praca w turystyce jest bardzo stresogenna. Co chwilę następują zmiany. Grupy się spóźniają, a świadczenia nie są realizowane na czas. Przewodnik musi umieć opanować sytuację i zwyczajnie złapać dystans. 

Przewodnik po Bydgoszcz - Agata. Łączy pracę nauczyciela z byciem przewodnikiem 

Przewodnik turystyczny - jak zacząć? 

Sama robiłam jeszcze „stare uprawnienia” (niektórzy mówią: prawdziwe), ale to nie znaczy, że bez nich nie można być świetnym przewodnikiem. Jeśli powyższe pytania nie sprawiły, że postanowiłeś zrezygnować to poniżej znajdziesz kroki, które możesz podjąć, by zacząć pracę jako przewodnik: 

Krok #1 Poszukaj kursu 

Kursy na przewodnika są organizowane co roku, a ich długość to około 3 - 6 miesięcy zależnie od miasta i organizatora. O co zapytać (poza ceną :))? O program i wykładowców. Wykładowcy powinni być praktykami, najlepiej przewodnikami. Choć tu podam wyjątek. Stoję na stanowisku, że historię sztuki oraz omówienie zabytków pod kątem architektury i sztuki powinni prowadzić specjaliści z tej materii. Koniecznie! Byłam egzaminatorem na kursie, w którym o najważniejszym zabytku miasta kandydatom opowiadał przewodnik … z zewnątrz. W efekcie w grupie nie znalazł się prawie nikt, kto był w stanie opowiedzieć choćby kilka zdań o zabytku. Dramat. Powiesz: ok, dobra. Przecież można doczytać. Jasne, że można, a nawet trzeba. Ale czy to nie funkcja egzaminu? 

Krok #2 Poszukaj biur przewodnickich i stowarzyszeń

Krótko mówiąc: zrób badanie rynku. Zobacz ilu jest przewodników, czy potrzeba ich więcej. Odpowiedz sobie na pytanie czy znajdziesz swoje miejsce? Odpowiedź, zakładam, brzmi: tak. Zostajesz przewodnikiem. 

Krok #3 Ucz się

Ucz się tyle, ile możesz. Czytaj o mieście czy regionie. Weź znajomych na zwiedzania. Niech bezlitośnie zadają Ci pytania. 

Moja historia: Po wielu latach oprowadzania zostałam członkiem komisji egzaminacyjnej. Po egzaminie parę osób dołączyło do moich wycieczek na zasadzie dobrowolnej praktyki. Przez wycieczką zebrałam kandydatów i opowiadałam im, że zawsze jakieś pytanie może zaskoczyć i o wiedzy, jaką powinien mieć przewodnik. Nie minęło wiele czasu, jak znaleźliśmy się w Katedrze i jedna z seniorek zaczęła wypytywać o jedną, konkretną rzeźbę. Zaznaczę, że stało się to pierwszy raz od 12 lat!!! Nikt nigdy nie zapytał o figurę Jana Ewangelisty w prawej nawie kościoła. Odpowiedziałam i poszliśmy dalej. Po powrocie do domu odnalazłam całą historię tej rzeźby. Dziś jest moją koronną historią. 

Przewodnik uczy się przez cały czas

Morał jest jeden: zawsze może zaskoczyć Cię pytanie turysty! A uczyć nie przestaniesz się nigdy. 

Krok #4 Spróbuj 

Jeśli nie spróbujesz, to się nie przekonasz. Zacznij oprowadzać i sprawdź jak się z tym czujesz. Obserwuj jak reaguje na Ciebie grupa, czy Twoja wiedza jest wystarczająca. 

Życzę Wam powodzenia i determinacji. Praca przewodnika nie jest łatwa, ale daje ogromną satysfakcję. Ja jestem dumna z tego, co robię. Tego i Wam, obecni przyszli przewodnicy życzę. 

Chcesz być przewodnikiem i masz pytania? Chętnie odpowiem! 

D.